بررسی و تحلیل فیلم «زیبایی والا» به کارگردانی «پائولو سورنتینو» (2013)

فیلم «زیبایی والا»[1] به کارگردانی «پائولو سورنتینو»[2] (2013) است که توانست جوایز بسیاری را برباید؛ نویسندگان اثر «پائولو سورنتینو» و «امبرتو کُنتارلّو»[3] هستند که موضوع و ساختاری بسیار جذاب را برای فیلم خویش انتخاب کردهاند. آن دو در گذشته فیلم «این باید همان مکان باشد»[4] (2011) را هم در پروندهی کاری خود دارند که مانند فیلم زیبایی والا دیده نشد.

فیلم زیبایی والا چه در ساختار فیلمنامه، چه در کارگردانی و چه در فیلمبرداری خود روابط «بینامتنی»[5] و «ارجاعی»[6] زیادی به تاریخ سینمای ایتالیا مخصوصا آثار «فدریکو فلینی»[7] و آثار نویسندگان ادبی-فلسفی از قبیل: «فئودور داستایفسکی»[8] و «آلبر کامو»[9] دارد. در آخر باید اذعان کرد، نکته مشترک تمام این آثار «وجود» و «سیر و سلوک کشف حقیقت» است.

یکی از ارکان تأثیرگذار آثار هنری «سیر و سلوک کشف حقیقت» است؛ در آثار کلاسیکی مانند: «اودیپ»[10]، «هملت»[11] و «فاوست»[12] که تأثیرگذارترین شخصیتهای نمایشی و حتی اسطورهای دوران درام هستند؛ عنصر «کشف حقیقت» و «سیر وسلوک درونی قهرمان» نکتهی کلیدی است. همین عنصر طلایی را در آثار ژانر «کاراگاهی» مانند «شرلوک هلمز»[13] هم شاهد هستیم که بسیار مخاطب را درگیر خود
میسازند. در فیلمنامه زیبایی والا ما با نویسندهای به نام «جپ گامباردلا»[14] طرف هستیم که افکار «چپ سیاسی» داشته است و بسیار در کار خود موفق بوده است؛ ولی سالها است کتابی ننوشته و خود را غرق در «لذت»، «تفریحات کور و بی هدف»، «مهمانیهای پر زرق و برق» و «همنشینیهای پوچ» کرده است. گویی در جایی ذهن او متوفق شده است و «معنا»ی زندگی خود را از دست داده است؛ بنابراین، دست به «سیر و سلوک کشف زیبایی والا» و در موازی آن «سیر و سلوک کشف حقیقت-معنا» در شهر رم میزند. در آخر به قسمتی از سکانس پایانی فیلمنامه توجه کنید:

خارجی – لب پرتگاهی بر بالای دریا- انتهای روز

[فلاشبکی از گذشته جپ و عشق دوران جوانیاش در همان پرتگاه میبینیم؛ سپس، مادر روحانی فرتوت با سختی بر زمین میخزد و به سمت دوربین میآید؛ مادر روحانی در حین مونولگ درونی جپ جان خود را از دست میدهد. صدای موسیقی که حالت کلیسایی دارد در پس زمینه شنیده میشود]

جپ گامباردلا: همیشه اینطوری تموم میشه. با «مرگ». ولی اول «زندگی» بوده که زیر فلان و بهمان پنهان شده بود. همش زیر پچپچهها و نجواهای ریز و درشت. خاموش و احساساتی...

[1] The Great Beauty

[2] Paolo Sorrentino

[3] Umberto Contarello

[4] This Must Be the Place

[5] intertextuality

[6] Referential

[7] Federico Fellini

[8] fyodor dostoevsky

[9] Albert Camus

[10] oedipus

[11] Hamlet

[12] Faust