جلسات عصر فیلم که به مطالعات بینارشته‌ای فیلم در مؤسسه بهاران اختصاص داشت (کارشناس حسین رسولی)

ومین عصر فیلم

چهارشنبه سی ام اردیبهشت/ ساعت شش عصر
تحلیل فیلم "اینتراستلار" کریستوفر نولان و نمایش مستند کوتاهی درباره این فیلم
با سخنرانی شهرام مکری و پوریا ناظمی

چهارمین عصر فیلم
یکشنبه سوم خرداد/ ساعت شش عصر
تحلیل گفتمان و تحلیل روایت در بررسی فیلم "کپی برابر اصل" عباس کیارستمی
با سخنرانی مصطفی مهرآیین

پنجمین عصر فیلم
یکشنبه دهم خرداد/ ساعت شش عصر
مطالعه زندگی روزمره در فیلم "بردمن" گونزالس ایناریتو
با سخنرانی رامتین شهبازی

ششمین عصر فیلم
یکشنبه هفدهم خرداد/ ساعت شش عصر
تحلیل گفتمان انتقادی در فیلم "امریکن اسنایپر" کلینت ایستوود
با سخنرانی مریم قهرمانی

هفتمین عصر فیلم
یکشنبه بیست و چهارم خرداد/ ساعت شش عصر
مطالعه تاریخی و جامعه شناختی سینمایی در تحلیل فیلم "لویاتان" آندری زویاگینتسف
با سخنرانی امیررضا نوری پرتو
این نشست ها رایگان و ورود به آن برای تمام علاقه مندان آزاد است

http://www.bkhai.com

فیلم «موگامبو/Mogambo» اثر «جان فورد/John Ford» در سال 1953

فیلم «موگامبو/Mogambo»
اثر «جان فورد/John Ford»
در سال 1953
روایت رمانتیکی از «عشق غربی» در سرزمین‌های «آفریقا» است؛ شکارچی حیوانات «کلارک گیبل» در میان غشق دو زن «گریس کلی» و «آوا گاردنر» قرار می‌گیرد. «فضای رمانتیک» همیشه نگاهی به سرزمینهای دوردست دارد.
نگاه پسااستعماری:
«دوربین-نگاه» خیره غربی با نگاهی «متمدن وار» که اگر به حق بنگریم در بسیاری جهات «پیشرفته» و «متعالی» است؛ ولی تصاویری که «رسانه» یا «پدر-سیاسی» خود از «آفریقا» ارائه داده است را «بازتولید» می‌کند. یک مرد سیاه پوست حق دارد که حیوانات و منابع خاک سیاهان را استثمار کند و با «قدرت»ی که دارد سیاهان را هم به عنوان گماشته و برده در اختیار خود بگیرد. 
سیاهان در فیلم مانند دستگاهی، مدام آواز می خوانند و همه مانند هم هستنند؛ نه «عشق» را می فهمند نه «حقیقت»ی را درک می‌کنند.
پدر روحانی در تبلیغ «مسیحیت» غرق گشته است و تفکر «آفریقایی»ها را میگیرد، ولی خبری از ارائه «تمدن مدرن شهری» و «تکنولوژی» نیست. مانند همان ضرب المثل که می‌گوید: «ماهیگیر به شما ماهی می فروشد ولی به شما ماهیگیری یاد نمی‌دهد.»
بازی «آوا گاردنر» مثال زدنی است؛ «رفتار برونی» و نوع رابطه با دیگران، شخصیت یکه ای از او ساخته که اگر «گریه» یا «عواطف غلیظ» داشته باشد در خلوت شخصی آن را ابراز می‌کند. 
«جان فورد» استاد بلامنازع انتخاب بازیگر است و به قول روانکاوان انتخاب «فالیک متحرک»، «کلارک گیبل» و همچنین، «آوا گاردنر» در کنار هم انتخابی عالی برای جذب مخاطب است. 
‫#‏فیلم‬ ‫#‏سینما‬ ‫#‏نقد‬ ‫#‏نظریه‬ ‫#‏هنر‬ ‫#‏حسین_رسولی‬

جلسه نقد و بررسی فیلم «آپارتمان/The Apartment» اثر «بیلی وایلر» در روز پنجشنبه 4 تیر ساعت 14

فردا ساعت چهارده با دعوت دوست پژوهشگر «بابک نیستانکی» برای «تحلیل» و «مطالعه فیلم» در خدمت دوستان هستم؛ فیلم «آپارتمان» اثر «بیلی وایلر» را بررسی «ساختاری_نشانه»ای خواهم کرد و نگاهی به «دلالت های ضمنی» و «معنازایی» عناصر موجود در لایه های مرتبه دوم فیلم خواهیم داشت. 

آدرس: ونک، ملاصدرا، شیخ بهایی شمالی، صائب تبریزی غربی، کوچه بی بی شهربانوی، پلاک 9، مدرسه عالی هنر پارسان.

«دیگری بزرگ» و «فلسفه ضد خشونت» در فیلم «سلما» ه کارگردانی «آوا داورنی/Ava DuVernay»

«دیگری بزرگ» و «فلسفه ضد خشونت» در فیلم «سلما»

فیلم «سلما/Selma» به کارگردانی «آوا داورنی/Ava DuVernay» در سال 2014 یکی از موفق ترین و پرمخاطب ترین فیلم ها بود که در باب «دکتر مارتین لوتر کینگ/Martin Luther King» در شهر «سلما» است؛ این شهر بزرگترین شهر نژاد پرست آمریکا بود که سیاهان را دائم می کشتند و حتی حق رای و حق شهروندی هم به سیاهان نداده بودند. دکتر ماریتن لوتر کینگ با درایت و فلسفه ضد خشونت خود توانست مردم را بسیج کند و گروه های مختلف تند رو مانند «مالکوم ایکس» را هم تشویق به چنین شیوه ای بکند؛ ولی «مالکوم ایکس» را ترور کردند و خود دکتر را هم بعد از پیروزی های بزرگش ترور کردند که مشخصا کار نیروهای امنیتی آمریکا از جمله «اف بی آی» بوده است. زیرا آمریکا در جنگ با ویتنام بود و خواهان آرامش درونی و از نظر اصلاحات دولت های دموکرات را زیر فشار می گذاشتند و حتی آن ها را ترور می کردند از جمله «جی اف کندی» که بسیار در راه آزادی و حقوق شهروندی مردم جنگید.

«دیگری بزرگ/Big other» مانند ویروسی در جان مردم عمل می کند وقتی به مردم گفته شود که سیاهان «کاکا سیاه» برده هستند و هیچ حقی ندارند آن وقت فرهنگ عامه و افکار عمومی جوری می شود که مردم همه دشمن سیاهان می شوند. مانند جای های دیگر که وقتی می گویند حجاب اجباری است؛ وقتی زنی با موی بدون حجاب در خیابان برود اکثر مردم به او نگاه می کنند و حتی توهین می کنند و یا در آخر به پلیس گزارش می دهند. پس موج دیگری بزرگ و قدرت آن مشخصا ابزار نظام «سرمایه داری برده دار» در آمریکا بوده است که به واسطه مردم سفید پوست با حق شهروندی سیاهان مبارزه می کرده است.

فروید و روانکاوی او در سینما و تئاتر

 

کوهن، جاش (1388) چگونه فروید بخوانیم، ترجمه ی: صالح نجفی، تهران: رخداد نو
1. نه
بیماران ما در طی درمان روانکاوانه تداعی های خویش را به شیوه ای عرضه میکنند که به من فرصت میدهد تا به چند یافته جالب توجه نایل شوم. «حالا خیال میکنید که میخواهم چیز توهین آمیزی بگویم، ولی به خدا چنین قصدی ندارم.» متوجه میشویم که بیمار دارد، از طریق فرافکنی [یعنی نسبت دادن عقیده ی واپسزده اش به دیگری]، فکری را انکار میکند که تازه مطرح شده است. یا مثلاً: «میپرسید که این شخص که در خواب دیدم که میتواند باشد. باید بگویم مادرم نیست.» و ما حرف او را اینطور تصحیح میکنیم، «پس این مادرم است.» در تفسیر خوابها، ما به خود آزادی می دهیم تا افکار بیمار را نادیده بگیریم و فقط موضوع تداعی او را دستچین کنیم و برجسته نماییم. چنان است که گویی بیمار به ما گفته است، «بله، درست است که مادرم جوری در ذهن من ظاهر شد که یاد این شخص افتادم، ولی دلم نمیخواهد این تداعی را مهم جلوه دهم.»
روش خیلی راحت و راهگشایی وجود دارد که به کمک آن میتوانیم گاهی اطلاعات چندی درباره ی مواد واپسزده ی ناخودآگاه به دست آوریم. سوال میکنیم از بیمار که، «در آن وضعیت، تصور چه چیز برای شما از همه محال تر بود؟ فکر میک نید آن موقع چه چیز به نظر شما از همه بعیدتر و دور از ذهن تر بود؟» اگر بیمار به دام بیفتد و بگوید که فکر میکند چه چیز برایش از همه باورنکردنی تر است، تقریباً همیشه به حقیقت ماجرا اعتراف خواهد کرد...
محتوای یک تصور یا فکر واپس زده می تواند به خودآگاهی راه یابد، به شرطی که انکار شود. انکار، یکی از راههای دست یافتن به شناخت حقیقی است که واپس زده می شود؛ راستش ،انکار نقداً راهی است برای از میان برداشتن واپس زنی، هرچد البته به معنای پذیرفتن آنچه واپسزده می شود نیست.
برگرفته از «انکار» 77

943 × 1000 - tresnormale.com

فروید و بررسی شیوه روانکاوی او در فیلم و تئاتر

 

کوهن، جاش (1388) چگونه فروید بخوانیم، ترجمه ی: صالح نجفی، تهران: رخداد نو

عشق که بنا به تعریف فروید، به شیوه های بی اندازه پیچیده و توبرتویی اطلاق می شود که رانه های جنسی بدن از راه آنها در ذهن تداوم می یابند – نخستین و واپسین برانگیزنده ی نیروی واپس زنی است: همان چیزی که می دانیم و نمی خواهیم بدانیم...عشق بنیادیترین و ناگزیرترین شیوه ای است که من از راه آن به صورت موجودی غریب بر خودم (از نو) ظاهر می شوم. 92

فروید همه ی آن پدیده های بدوی را که در نوشته های خویش نشان داده بود که در ذهنی «متمدن» می پایند به امر «غریب» نسبت داد – پدیده هایی چون «جاندارگرایی و روح باوری، سحر و جادو، قدرت مطلق اندیشه ها، تلقی آدمی از مرگ، تکرار غیر ارادی و عقده ی اختگی». 93

بررسی و تحلیل فیلم «زیبایی والا» به کارگردانی «پائولو سورنتینو» (2013)

فیلم «زیبایی والا»[1] به کارگردانی «پائولو سورنتینو»[2] (2013) است که توانست جوایز بسیاری را برباید؛ نویسندگان اثر «پائولو سورنتینو» و «امبرتو کُنتارلّو»[3] هستند که موضوع و ساختاری بسیار جذاب را برای فیلم خویش انتخاب کرده­اند. آن دو در گذشته فیلم «این باید همان مکان باشد»[4] (2011) را هم در پرونده­ی کاری خود دارند که مانند فیلم زیبایی والا دیده نشد.

فیلم زیبایی والا چه در ساختار فیلمنامه، چه در کارگردانی و چه در فیلمبرداری خود روابط «بینامتنی»[5] و «ارجاعی»[6]  زیادی به تاریخ سینمای ایتالیا مخصوصا آثار «فدریکو فلینی»[7] و آثار نویسندگان ادبی-فلسفی از قبیل: «فئودور داستایفسکی»[8] و «آلبر کامو»[9] دارد.  در آخر باید اذعان کرد، نکته مشترک تمام این آثار «وجود» و «سیر و سلوک کشف حقیقت» است.

یکی از ارکان تأثیرگذار آثار هنری «سیر و سلوک کشف حقیقت» است؛ در آثار کلاسیکی مانند: «اودیپ»[10]، «هملت»[11] و «فاوست»[12] که تأثیرگذارترین شخصیت­های نمایشی و حتی اسطوره­ای دوران درام هستند؛ عنصر «کشف حقیقت» و «سیر وسلوک درونی قهرمان» نکته­ی کلیدی است. همین عنصر طلایی را در آثار ژانر «کاراگاهی» مانند «شرلوک هلمز»[13] هم شاهد هستیم که بسیار مخاطب را درگیر خود
می­سازند. در فیلمنامه زیبایی والا ما با نویسنده­ای به نام «جپ گامباردلا»[14] طرف هستیم که افکار «چپ سیاسی» داشته­ است و بسیار در کار خود موفق بوده است؛ ولی سال­ها است کتابی ننوشته و خود را غرق در «لذت»، «تفریحات کور و بی هدف»، «مهمانی­های پر زرق و برق» و «هم­نشینی­های پوچ»  کرده است. گویی در جایی ذهن او متوفق شده است و «معنا»ی زندگی خود را از دست داده است؛ بنابراین، دست به «سیر و سلوک کشف زیبایی والا» و در موازی آن «سیر و سلوک کشف حقیقت-معنا» در شهر رم می­زند. در آخر به قسمتی از سکانس پایانی فیلمنامه توجه کنید:

خارجی – لب پرتگاهی بر بالای دریا- انتهای روز

[فلاش­بکی از گذشته جپ و عشق دوران جوانی­اش در همان پرتگاه می­بینیم؛ سپس، مادر روحانی فرتوت با سختی بر زمین می­خزد و به سمت دوربین می­آید؛ مادر روحانی در حین مونولگ درونی جپ جان خود را از دست می­دهد.  صدای موسیقی که حالت کلیسایی دارد در پس زمینه شنیده می­شود]

جپ گامباردلا: همیشه اینطوری تموم میشه. با «مرگ». ولی اول «زندگی» بوده که زیر فلان و بهمان پنهان شده بود. همش زیر پچ­پچه­ها و نجواهای ریز و درشت. خاموش و احساساتی...

---

[1] The Great  Beauty

[2] Paolo Sorrentino

[3] Umberto Contarello

[4] This Must Be the Place

[5] intertextuality

[6] Referential

[7] Federico Fellini

[8] fyodor dostoevsky

[9] Albert Camus

[10] oedipus

[11] Hamlet

[12] Faust

[13] sherlock holmes

[14] Jep Gambardella

620 × 372 - theguardian.com

پیشنهاد خواندن کتاب: زبان‌شناسی و رمان نویسنده:راجر فالر مترجم:محمد غفاری موضوع: ادبیات

زبان‏شناسى و رمان یکى از کتاب‏هاى کلاسیک در حوزهٔ نقد زبان‏شناختى است که به‏طور خاص به فرم ادبىِ رمان مى‏پردازد. راجر فاولر در این کتاب شیوه تازه‏اى براى تحلیل ادبیات داستانىِ منثور پیش مى‏نهد که مبتنى بر سه نظریه اساسى است: دستور زبان گشتارى زایشىِ نُوم چامسکى، زبان‏شناسىِ نقش‏نگرِ مایکل هلیدى، و روایت‏شناسىِ ساختارباورِ تسوتان تودوروف و آلگیرداس گره‏ماس. فاولر مى‏کوشد با استفاده از دست‏آوردهاى جدید زبان‏شناسى تعریفى تازه از مفهوم‏هاى سنتىِ مطرح در نقد داستان ـ نظیر پى‏رنگ، شخصیت‏پردازى، دیدگاه، درون‏مایه، سبک، و جز آن ـ به دست دهد. وى، هم‏چنین، توجه ویژه‏اى دارد به مقوله‏هایى چون رابطه دیدگاه با جهان‏بینى نویسنده، ساختارهاى گفتمانىِ رمان، مناسبت رمان و ساختارهاى اجتماعى و مسئله خلاقیت و عرف‏هاى داستان‏نویسى.
نویسنده در دو فصل نخست شالوده نظرىِ رویکرد تازه خود و اصطلاح‏هاى بنیادى آن را شرح مى‏دهد، و سپس در فصل‏هاى بعدى آن‏ها را گسترش مى‏دهد و در بررسى قطعه‏هایى از برجسته‏ترین رمان‏ها و داستان‏هاى کوتاه انگلیسى و امریکایى به‏کار مى‏برد.
براى این‏که خواننده فارسى‏زبان درک بهترى از بحث‏هاى طرح‏شده داشته باشد، مترجم واژه‏نامه‏اى تشریحى به انتهاى کتاب افزوده است.

جلسات عصر فیلم موسسه بهاران: مطالعات بینارشته ای فیلم و تحلیل فیلم

حسین رسولی، شهرام مکری، پوریا ناظری

مقاله من را در مجله فیلم نگار ( اردیبهشت و خرداد 94: شماره 149 و 150) مطالعه کنید

در مجله فیلم نگار اردیبهشت و خرداد 94: شماره 149 و 150 مطلبی در باب فیلم «مردی که اسب شد» اثر «امیر حسین ثقفی» نوشته ام که خوشحال می شوم بخوانید و نظر خود را بیان کنید.